Op dinsdag 30 september bestond De Nieuwe Graanschuur precies 10 jaar. De viering van het jubileum werd afgesloten met een lezing door Hanneke van Ormondt, directeur Landbouw en Biodiversiteit van Urgenda, over de toekomst van ons voedselsysteem. Het was een geslaagde avond met een volle winkel; dankzij wat passen en meten pasten er ruim 60 toehoorders tussen de groente en de pindakaas.
Hanneke vertelde dat Urgenda, dat natuurlijk vooral bekend is van de klimaatrechtzaak tegen de staat, zich steeds meer bezighoudt met landbouw en biodiversiteit. Zo redde het project Meer Bomen Nu al 2,5 miljoen bomen, en werd meer dan 11.000 hectare grasland ingezaaid met kruidenrijke grasmengsels, wat goed is voor de biodiversiteit, en bespaart op kunstmest, en dus op uitstoot van CO2. Ook ondersteunt Urgenda burgers die in actie komen tegen de lelieteelt, vanwege de grote hoeveelheid pesticiden die daarbij worden gebruikt. Zowel voor gemeenten als voor provincies is er nu een handleiding die aangeeft wat er tegen het spuiten met pesticiden kan worden gedaan.
Tijdens al die projecten constateerde Urgenda dat er geen overzicht was over het grondgebruik in Nederland: iedereen ziet oplossingen waar grond voor nodig is (biomassa, biobased bouwen, natuur, landbouw, enz), maar niemand gaat na of dat past binnen het beschikbare oppervlak. Bovendien gebruiken wij als Nederlanders voor onze consumptie (vooral veevoer!) al een oppervlakte van 1,5 keer Nederland buiten onze grenzen. Daarom liet Urgenda onderzoek doen naar de mogelijkheid om al onze voedingsstoffen van Nederlandse bodem te halen. Dat kan (behalve voor wat hier niet groeit, zoals koffie, thee, enz), maar dat betekent vooral dat we veel minder dierlijke eiwitten gaan consumeren, en meer plantaardige. De veestapel zal aanzienlijk krimpen. Er worden veel meer granen verbouwd, wat ook reststromen voor dieren oplevert, en materiaal voor biobased bouwen. Dit alles is beschreven in het rapport Landinzicht, dat vooral dient om het gesprek op gang te brengen.
De ervaring van Urgenda leert dat de meeste boeren best mee willen werken, als ze maar zekerheid hebben voor de langere termijn. Dat de veestapel krimpt betekent niet dat er minder boeren nodig zijn, wel dat ze extensiever gaan werken. Dankzij subsidies kan Urgenda nu 20 boeren 10 jaar lang een bedrag van 1000 euro per hectare betalen als ze een aantal maatregelen nemen om ‘natuurinclusief’ te gaan werken. Als alle boeren mee zouden doen zou dat 1,8 miljard euro per jaar kosten, maar 12 miljard euro per jaar besparen aan zorg- en milieukosten! Abel, mede-oprichter van De Nieuwe Graanschuur, merkte in de vragenronde wel op dat het dan nog niet om biologische landbouw ging. Wie meer wil weten over wat Urgenda doet op het gebied van voedsel en landbouw, kan hier veel informatie vinden, inclusief een filmpje van 7 minuten over Landinzicht, en een folder met de hoofdlijnen.
Wat kun je als consument en burger doen? Hanneke raadde aan vooral bij De Nieuwe Graanschuur te winkelen, dat ook uit te dragen, en om bij de komende verkiezingen je stem mede te laten bepalen door wat partijen op dit gebied voorstellen.
Na een geanimeerde vragenronde werd het glas geheven op 10 jaar De Nieuwe Graanschuur, werd de mogelijkheid om lid te worden van de coöperatie nog eens nadrukkelijk onder de aandacht gebracht, en liepen de onderlinge gesprekken tijdens de borrel nog een hele tijd door. Alle reden om deze lezing te zien als de eerste in een reeks van Nieuwe Graanschuur-lezingen!
Door Gerrit Stegehuis